Công nhân Amazon bang New York đã bỏ phiếu thành lập "Tổ Chức Đại Diện NLĐ Cơ Sở"
• Công nhân tại một cơ sở của Mỹ, muốn lập công đoàn độc lập, chỉ cần nộp đơn tới cơ quan “Ban Quan Hệ Lao Động Toàn Quốc” (National Labor Relation Board), một cơ quan liên bang của chính phủ Hoa Kỳ để cơ quan này giúp tổ chức bỏ phiếu quyết định lập công đoàn độc lập và giúp kiểm phiếu, xác nhận kết quả. Khi đa số phiếu thuận, công nhân có quyền lập công đoàn độc lập cơ sở. Chính quyền chỉ có chức năng giúp công nhân bỏ phiếu và kiểm phiếu, chính quyền không có quyền cho phép hay không cho phép.
• Bộ Luật Lao Động Việt Nam năm 2019 cho phép công nhân Việt Nam tại các cơ sở lập “Tổ chức của Người Lao Động (TCCNLĐ)” ở các cơ sở. Bộ Luật có hiệu lực từ 01/01/2021 nhưng nhà nước CSVN đưa ra rào cản là phải có cơ quan có thẩm quyền cho phép đăng ký thì các tổ chức này mới được hoạt động. Tuy nhiên, chính quyền không nói rõ cơ quan có thẩm quyền là cơ quan nào, quy trình đăng ký hoạt động cụ thể như thế nào, và tốn bao nhiêu thời gian; do đó, sau hơn 1 năm Bộ Luật Lao Động 2019 có hiệu lực, người lao động Việt Nam vẫn chưa có thể thành lập Tổ chức của Người Lao Động ở các cơ sở.
• Quyền lập hội, lập công đoàn độc lập hoặc tổ chức đại diện người lao động ở các cơ sở là quyền căn bản, và chỉ là một phần của công ước ILO 87 của tổ chức lao động quốc tế; công ước ILO 87 quy định công nhân có quyền lập công đoàn độc lập mà do chính họ thành lập và vận hành, và có quyền liên kết để mở rộng. Nhà nước không có quyền ngăn cản, tạo rào cản, và không có quyền giải tán các tổ chức này.
-Ngày thứ Sáu, 01-4- 2022, các nhân viên của hãng Amazon làm việc tại trung tâm Xử Lý các Đơn Đặt Hàng (“Fulfillment Center & warehouse) ở đảo Staten thành phố New York đã giành thắng lợi trong một cuộc bỏ phiếu quyết định lập công đoàn độc lập, hay còn gọi là tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở. Cuộc bỏ phiếu này được sự tham dự của gần 6.000 nhân viên làm việc tại địa điểm trung tâm Xử Lý các Đơn Đặt Hàng này. Kết quả của cuộc bỏ phiếu lịch sử này trong 28 năm của hãng Amazon là các công nhân của trung tâm này của Amazon trên Đảo Staten đã có một chiến thắng lịch sử để thành lập tổ chức đại diện người lao động tại nơi cơ sở này của Amazon sau khi các quan chức liên bang của Ban Quan Hệ Lao Động Toàn Quốc kiểm tra số phiếu bầu vào thứ Sáu, 1 tháng Tư năm 2022.
-Liên đoàn Lao động Amazon (Amazon Labor Union), một tổ chức chung được thành lập bởi một số công nhân của hãng Amazon, trong đó có ông Christian Smalls, một nhân viên bị sa thải bởi chính công ty Amazon vào năm 2020 khi Ông tổ chức các cuộc phản đối điều kiện làm việc không an toàn của công ty.
Ông Chris Smalls từng bị hãng Amazon sa thải năm 2020 khi Ông tổ chức công nhân tại trung tâm đóng hàng và kho hàng tại đảo Staten, New York, đi ra bên ngoài nơi làm việc để phản đối điều kiện làm việc không an toàn. Ông Smalls là nhân tố chính trong sự thành công của công nhân tại trung tâm Xử Lý các Đơn Đặt Hàng này khi đa số bỏ phiếu quyết định lập công đoàn độc lập. Ông Smalls không dựa vào sự giúp đỡ của các nhóm lao động lớn truyền thống về tài chính và về sức mạnh tổ chức. Thay vào đó, ông đã dùng GoFundMe để quyên góp quỹ giúp vận động và thành lập tổ chức công đoàn độc lập.
Kết quả kiểm phiếu quyết định lập công đoàn độc lập cơ sở tất đã giành thắng lợi với 2.654 công nhân bỏ phiếu ủng hộ công đoàn độc lập ở trung tâm Xử Lý các Đơn Đặt Hàng Staten so với 2.131 người bỏ phiếu chống, theo kết quả chính thức của Ủy ban Quan hệ Lao động Quốc gia (NLRB – National Labor Relation Board).
Cơ quan NLRB của chính quyền liên bang là cơ quan giúp tổ chức bầu quyết định lập công đoàn độc lập cho nhân viên trung tâm Xử Lý các Đơn Đặt Hàng Staten của hãng Amazon và cũng có trách nhiệm kiểm và chứng nhận phiếu bầu và kết quả bỏ phiếu. Sau khi có kết quả, cơ sở của hãng Amazon nơi thực hiện các đơn đặc hàng ở đảo Staten, hay còn gọi là trung tâm Xử Lý các Đơn Đặt Hàng của hãng Amazon ở đảo Staten, với gần 6.000 công nhân, sẽ trở thành trung tâm Xử Lý các Đơn Đặt Hàng và cơ sở đầu tiên và duy nhất của Amazon có tổ chức đại diện người lao động cấp cơ sở trong số 110 trung tâm trên toàn nước Mỹ.
Hôm thứ Năm, một cuộc bỏ phiếu quyết định lập công đoàn độc lập khác tại một trung tâm đóng gói hàng và kho hàng của Amazon ở Bessemer, Alabama, đã thua với với 875 phiếu thuận so với 993 phiếu không thuận. Cơ quan NLRB đã ra lệnh bỏ phiếu tại cơ sở đó sau khi hội đồng quản trị phát hiện ra rằng Amazon đã can thiệp bất hợp pháp trong một cuộc bỏ phiếu trước đó vào tháng 4 năm 2021.
Nói tóm lại, quyền thành lập tổ chức công đoàn độc lập cấp cơ sở, hay quyền thành lập tổ chức đại diện người lao động ở cấp cơ sở, là quyền của người lao động, chỉ cần chính họ bỏ phiếu quyết định thực hiện việc lập công đoàn độc lập cơ sở hay không. Chính quyền có trách nhiệm giúp công nhân tổ chức bỏ phiếu và giúp kiểm phiếu và xác nhận kết quả. Ngoài điều đó ra, chính quyền không có quyền quyết định là người lao động có thể thành lập tổ chức đại diện người lao động cấp cơ sở hay không.
Lý do mà công nhân tại cơ sở Xử Lý Các Đơn Đặt Hàng đảo Staten cùng đồng ý bỏ phiếu thành lập công đoàn độc lập tại cơ sở vì trong thời gian qua, các áp lực và đòi hỏi năng suất khốc liệt đã làm cho các công nhân cảm thấy quá sức và quá tải. Khi họ không đạt năng suất và chỉ tiêu, họ bị sa thải và tỷ lệ sa thải rất cao tại cơ sở làm việc này. Công nhân cảm thấy họ bị đối xử như là những gì có thể bị đào thải nếu họ không đạt được năng xuất ấn định. Thêm vào đó,
họ cảm thấy họ không có tiếng nói, không có ai bênh vực cho họ.
Ông Chris Smalls đã thuyết phục được họ là công đoàn độc lập chính là tổ chức đại diện cho quyền lợi và các quan tâm chính đáng của họ và giúp công nhân có tiếng nói, có sức mạnh trong thương lượng tập thể.
Ở Việt Nam, bộ Luật Lao Động 2019 cho phép người lao động thành lập tổ chức đại diện người lao động ở cấp cơ sở. Đường link sau đây là một văn bản nói về điều này do tổ chức lao động quốc tế chi nhánh Việt Nam cung cấp:
https://www.ilo.org/.../docum.../publication/wcms_768792.pdf
Trong văn bản này có nói là việc thành lập tổ chức đại diện người lao động ở cấp cơ sở cần có sự cho phép đăng ký và hoạt động của một cơ quan thẩm quyền. Nhà nước Việt Nam đã tự cho mình cái quyền quyết định thay cho người lao động.
Quyền thành lập công đoàn độc lập cơ sở, hay quyền thành lập tổ chức đại diện người lao động tại cơ sở là quyền của người lao động, không phải quyền của nhà nước Việt Nam, cũng không phải quyền của Đảng Cộng Sản Việt Nam.
Nhà nước Việt Nam cần phải tôn trọng các quyền lập hội, lập tổ chức đại diện người lao động khi chính những người lao động tại bất kỳ một cơ sở nào có mong muốn thực hiện điều đó. Tất cả họ chỉ cần làm là có những người đứng ra tổ chức, và vận động các công nhân cùng tham gia thực hiện điều đó bằng cách tổ chức một cuộc bỏ phiếu lấy quyết định cho tất cả các công nhân trong một cơ sở.
Còn một vấn đề nữa là sự thiếu rõ ràng minh bạch của nhà nước Việt Nam khi đưa ra đòi hỏi là một cơ quan thẩm quyền cho phép đăng ký và hoạt động, nhưng không hề có thông tin rõ ràng cơ quan đó là cơ quan nào, quy trình đăng ký và xin phép như thế nào, và không hề có hướng dẫn, nghị định, quy định, cụ thể để người lao động có thể tiến hành thực hiện việc lập công đoàn độc lập cơ sở hoặc tổ chức đại diện người lao động cấp cơ sở.
